Praktyczny poradnik

Pamiętasz ten moment, gdy po godzinach pracy nad ważnym projektem nagle gaśnie monitor, a plik okazuje się niezapisany? Albo gdy po awarii dysku tracisz wszystkie zdjęcia z ostatnich wakacji? Właśnie takie sytuacje pokazują, jak kruche są nasze cyfrowe zbiory. A przecież to często nie tylko pamiątki, ale też ważne dokumenty, umowy czy materiały niezbędne do pracy.

Backup to nie fanaberia – to konieczność

Mój znajomy, fotograf, stracił kiedyś pół roku pracy przez awarię dysku. Od tamtej pory stosuje zasadę 3-2-1: 3 kopie, 2 różne nośniki, 1 poza domem. Na co dzień używa:

• Dysku zewnętrznego podłączanego raz w tygodniu
• Automatycznej synchronizacji z chmurą (poleca pCloud)
• Nagrywania ważnych projektów na nośniki optyczne (tak, DVD wciąż się przydają!)

Szyfruj, bo warto

Kiedy ostatnio zgubiliście pendrive’a? Ja miałem taką przygodę w zeszłym miesiącu. Na szczęście wszystkie dane były zaszyfrowane VeraCryptem. Wbudowane narzędzia systemowe (BitLocker w Windows, FileVault w macOS) też działają dobrze, choć czasem wolniej. Ważne: hasło zapisz nie tylko w głowie, ale i w bezpiecznym miejscu – najlepiej analogowym.

Porządek na dysku to podstawa

Pracowałem kiedyś z klientem, który miał 12 wersji tego samego dokumentu w folderze Nowy folder (3). Bałagan w plikach to prosta droga do:

• Przypadkowego usunięcia ważnego pliku
• Problemów z odnalezieniem potrzebnych dokumentów
• Kłopotów przy robieniu backupu

Prosty system: rok/miesiąc/temat + data w nazwie pliku działa lepiej niż się wydaje.

Uwaga na ransomware!

Pewna firma w moim mieście zapłaciła 50 000 zł okupu, bo hakerzy zaszyfrowali im wszystkie pliki. I tak i tak stracili dane, bo hakerzy nie odblokowali dostępu. Jak się chronić?

• Backup offline to must have (dysk odłączony od komputera)
• Aktualizacje systemu nie mogą czekać
• Dobry antywirus to nie fanaberia (polecam Bitdefender)

Format ma znaczenie

Próbowałeś kiedyś otworzyć dokument Worda z 1997 roku? Ja tak – bez powodzenia. Dlatego ważne pliki co kilka lat konwertuję do nowszych formatów. PDF/A dla dokumentów, PNG dla zdjęć, TXT dla tekstów, które muszą przetrwać dziesięciolecia.

Kiedy już stracisz dane

Najważniejsza zasada: nie panikuj i nie instaluj byle czego na uszkodzonym dysku. Z własnego doświadczenia wiem, że Recuva często ratuje sytuację. W poważniejszych przypadkach warto oddać dysk do profesjonalistów – kosztuje, ale czasem to jedyna szansa.

Pamiętaj: zabezpieczenie dokumentów to nie jednorazowa akcja, a nawyk. Zacznij od małych kroków – dziś zrób backup najważniejszego folderu, jutro posprzątaj bałagan na dysku. Twoje przyszłe ja będzie Ci wdzięczne, gdy unikniesz cyfrowej katastrofy.